Oude werken, jonge schrijvers 2024

Geef mij je tanden, liefste

door Naomi van Kleef

Datum 30 december 2024

Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs lieten zich inspireren door 17de-eeuwse schilderijen uit het Mauritshuis in Den Haag, vanuit één kernvraag: wat zie je als je met oog voor alternatieve geschiedenis naar deze artefacten kijkt? De tanden die schilder Albert Eeckhout verzon voor de schildpadden op zijn Studie van twee Braziliaanse schildpadden uit 1640 vormden de inspiratiebron voor dit gedicht van Naomi van Kleef. ‘Een tandenfee ben ik, van mooie praatjes’ 

Albert Eckhout, Studie van twee Braziliaanse schildpadden, 1640. Collectie Mauritshuis. Inv.nr: 957

Geef mij je tanden, liefste

Soms wrijf ik over mijn tanden tot er zinnen verschijnen. De regels rollen eruit, complexe fraseringen, mooie volzinnen. Een tandenfee ben ik, van mooie praatjes.

Je beschouwt jezelf als natuurlijk, als integer. Als oprecht. Elke keer dat je je tanden oppoetst, probeer je opnieuw te laten zien dat je kan glimmen voor de wereld. Achter je gebit gaat een kracht schuil, je mond vormt de taal die jouw gedachten construeert. Met elke zin die je uitspreekt, voeg je iets toe, geschiedenis wordt nu eenmaal met de mond geschreven.

Ik kijk naar twee schildpadden die tanden hebben gekregen. Naast me mompelen mensen iets, over geschiedenis en verbetering en vroeger zus, maar nu zullen we zo. Het is te shiny.

Jij ziet iemand die simpelweg een woord uitspreekt. Ik zie slecht geplakte facings, ik zie marmeren gesteentes. Ik zie hun woorden wegstromen van achter hun protheses, maar ze pronken ermee alsof ze nooit een gaatje hebben gehad. Ik ben moe, weet je. Ik hoor enkel nog het gekakel van iedereen weerklinken uit zorgvuldig gepolijste statussymbolen. Donkere gaten weggestoken achter nieuw ontdekte dieren in een gouden lijst.

Ze zijn niet de eersten met mooie praatjes. Charles Darwin wilde alles wat hij ontdekte ook proeven, van de kleinste kever tot het malse vlees van een schildpad. Zijn tanden begonnen pas laat te wiebelen. Toen ik zijn kiezen trok, zag ik het gat waarin het donker lag verborgen, de uitloper van zijn gladde gehemelte als een poort waarlangs de wereld binnensijpelt.

Ik sloeg zo de façade van zijn vertrouwen weg, verbrijzelde deze. Hij brak open en bloedde, waarna een kleine kreun hem ontsnapte.

Hij kermde: bid voor mij!
Ik dacht enkel: een gebit voor mij!

Zijn lippen slonken naar binnen over zijn lege kaken. Zonder omlijsting zag hij er erg stompzinnig uit! Hij prevelde anders, hoger, hij kwijlde een beetje – stotterde, probeerde zijn slijm weg te slikken.

Met zijn tong probeerde hij een klank te maken, maar die duwde tegen de leegte aan.

Toen hoorde ik niets meer.

Ik kijk om me heen. Heel even zie ik enkel de tandjes van de schildpadden oplichten. 

Schildpadden met neppe tanden
Gebit voor mij!

                    Een instituut met gladgestreken zaalteksten
                     weggepoetste geschiedenis
                    Gebit voor mij!

                                        De slavernij als enkel
                                        een verhaal om te vertellen
                                        Gebit voor mij!

 Ik draai me om naar degene die naast me staat. Het is tijd.

Hoe gaat het met jou, liefste? Het is tijd om te wisselen, een voor een trek ik dat wat nep is uit je mond. Ook de allerlaatste tand trek ik eruit, de kiezen en zelfs de onder het vlees verborgen wijsheidstanden. 32 doffe kalkblokjes. Zo verschijnt de ware jij, liefste. Een hoofd dat zich niet onder zijn schild kan verbergen. Een organisme dat beseft dat zijn verdedigingsmechanisme is weggetrokken.

Ik voel het gekakel al langzaam wegebben. Misschien glanst de wereld minder, zal het stiller zijn, word ik een fee van een tandeloze maatschappij.

De reeks Oude werken, jonge schrijvers wordt gepubliceerd in een speciale editie De Revisor x deBuren | Het alternatief (december 2024) en verschijnt op de-lage-landen.com en in het Engels op the-low-countries.com (voorjaar 2025).  

De teksten worden voorgedragen door de auteurs in het Mauritshuis tijdens het Writers Unlimited Internationaal Literatuurfestival Den Haag 2025. 

© Marianne Hommersom

Naomi van Kleef (1999) is schrijver, performer, beeldmaker en sociaal-cultureel onderzoeker. Ze onderzoekt vrouwelijke stemmen in persoonlijke (dagboek)geschiedenissen en community-theater. Ze neemt deel aan het FOTODOK Lighthousetraject, is redacteur bij tijdschrift Simulacrum en repeteert met collectief Buitenplaats Brienenoord de toekomst op een stadseiland. 

Alles bekijken

Meer over deze reeks

In de reeks ‘Oude werken, jonge schrijvers’ laten achttien Vlaamse en Nederlandse auteurs zich sinds 2018 inspireren door eeuwenoude artefacten.

Alles bekijken